دانلود کتاب سفرنامه شمال

چارلز مکنزی اولین کنسول انگلیس در شمال ایران بود. او در همان سال سفری از رشت به استرآباد نمود و طی این سفر گزارشی برای دولت خود تهیه کرد. بدون شک دلیل تهیه این گزارش فقط دادن اطلاعات از اوضاع آن نواحی نبود و به همین علت مطالب تاریخی در آن نیست، بلکه هدف اصلی اطلاع از میزان نفوذ روس ها بود که از مدت ها قبل با این منطقه رابطه داشتند. مکنزی مشاهدات خود را با دقت توصیف می کند و به خصوص به شرح اوضاع جغرافیایی می پردازد که از جهت سوق الجیشی ممکن بود مفید واقع شود. ضمناً به امکان توسعه تجارت انگلیس در این نواحی هم توجه دارد. مکنزی از موقعیت کوهها و رودخانه ها و راه ها مفصلاً سخن می راند. درباره مالیات، جمعیت و طوایف، تعداد دکانها و خانه ها و قیمت ارزاق، درباره ابنیه تاریخی و امازاده ها دقیقا مطالبی می نویسد. وی شکایت دارد که ایرانیها اطلاعاتی که جویا بود به وی نمی دادند. بخصوص از حکام شکایت داشت. مکنزی با حس بدبینی بسیار نسبت به ایرانیان سخن می گوید. وی شرح می دهد که چگونه سفر می کرد و با همراهانش از راه ها و بیراهه ها و کوره های گل آلود و پل های لغزنده و از میان رودخانه ها و جنگلها و خار و خاشاک و در زیر باران و برف عبور می کرده و غالباً شب را در شرایط نامناسبی می گذارنده است. در همین سال یعنی ۱۲۷۶ هجری میرزا ابراهیم نامی که در استخدام مکنزی بوده و در این سفر وی را همراهی می کرده است سفرنامه ای با نام سفرنامه استرآباد، مازندران و گیلان تنظیم می کند که نسخه اصلی آن در روسیه موجود است و جالب اینجاست که بسیاری از آمارهایی که مکنزی تهیه کرده با آمارهای میرزا ابراهیم مطابقت دارد.